کلاهبرداری به روش پانزی چیست؟
کلاهبرداری به روش پانزی یا همان Ponzi scheme، یکی از روشهای کلاهبرداری مدرن میباشد. کلاهبرداری پانزی به این صورت است که به شخص وعده سودهای نجومی و تضمینی و یک شبه داده میشود. از طرفی، کل سرمایه شخص از بین میرود و پوچ میشود. کلاهبردار با ساخت سایت یا احداث موسسه یا شرکتی که هیچ گونه هویت قانونی ندارد، اقدام به تبلیغات میکند. تبلیغات این نوع کلاهبرداریها به این صورت است که به شخص وعدهی پرداخت سودهای چند برابر داده میشود.
تبلیغات کلاهبرداری به روش پانزی فوقالعاده گسترده است و شخص متقاعد به پرداخت سرمایه و دارایی خود میشود. در این نوع کلاهبرداری، در ابتدا همه چی درست و به موقع انجام میشود. چرا که سود سرمایه شخص اول از محل سرمایه شخص دوم تامین میشود و سود سرمایه شخص دوم از محل سرمایه شخص سوم تامین میگردد. به همین روال ادامه پیدا میکند و سودها به موقع واریز میشوند تا اعتماد شخص به مجموعه بالا برود. پس از جذب اعتماد مشتری و با جذب مشتریهای بیشتر، کلاهبردار به اهداف خود نزدیک و نزدیکتر میشود. تا روزی که کلاهبردار کل پولهای مردم را برمیدارد و یک شبه محو میشود و روز بعد نه خبری از سرمایه اشخاص است و نه خبری از سودهای کلان تضمینی. اصولا طول عمر شرکتهای پانزی ایرانی حدودا 2 سال میباشد.
ویژگیهای اصلی طرح پانزی
1- سودهای نجومی چند برابر و غیرقابل باور با ایجاد هیجان کاذب در شخص سرمایهگذار: یکی از ویژگیهای کلاهبرداری به روش پانزی، تبلیغات سودهای نجومی معادل چند برابر سرمایه سرمایهگذار میباشد.
2- روشهای نامعمول در دریافت سرمایه از سرمایهگذار: نحوهی واریز پول به حساب شرکتهای پانزی ارز دیجیتال به این صورت است که بایستی سرمایهگذار از طریق درگاههای غیرقانونی یا کیف پولهای غیرقابل شناسایی، اقدام به واریز پول و سرمایهی خود کند. این نوع نقل و انتقال ارز، هیچ گونه ردی به جا نمیگذارد و به نفع کلاهبرداران و اسکمرها میباشد. نه تنها در ایران، بلکه در سایر کشورها هم نمیتوان کیف پول مقصد را پیگیری کرد.
3- عدم نقدشوندگی سرمایهی شخص سرمایهگذار به بهانهی سوددهی بیشتر: سرمایهگذاری بایستی به نحوی باشد که هرگاه شخص سرمایهگذار بخواهد، بتواند سرمایه خود و سود آن را خارج کند. در عوض، اگر سرمایه شخص به بهانه کسب سود بیشتر و یا کسب امتیاز بیشتر، بلوکه گردد، احتمال پانزی بودن طرح سرمایهگذاری وجود دارد.
4- بازدهی مثبت به صورت همیشگی و دائمی: بازارهای مالی همیشه بالا و پایین دارند. شرکتهای پانزی ارز دیجیتال با تبلیغ بازدهی مثبت به صورت همیشگی، سرمایههای کلانی را به خود جذب میکنند. این در حالی است که بازدهی دائمی مثبت شک برانگیز میباشد.
5- ناشناس بودن هویت شخص موسس: شرکتهای پانزی ایرانی و خارجی، هیچ مشخصهای از هویت موسس و کارکنان موسسه را نشر نمیکنند و در صورت انتشار هم از اسامی جعلی استفاده میکنند.
6- عدم شفافیت فعالیت طرحهای سرمایهگذاری: فعالیت شرکتهایی که سودهای نجومی کلان میدهند، مشخص نیست و هیچ اطلاعاتی به سرمایهگذاران داده نمیشود. اگر اطلاعاتی هم به سرمایهگذار داده شود، با بیان پیچیده و غیرقابل فهم ارائه میشود.
7- در دسترس نبودن شرکت و کارکنان آن در واقعیت: شرکتهای پانزی رمز ارز فاقد شماره تماس و آدرس درستی و مشخصی، هستند.
معرفی لیست شرکتهای پانزی خارجی و ایرانی
تعداد شرکتهای پانزی ایرانی روز به روز در حال افزایش هستند. شرکتهای پانزی خارجی از افراد فارسی زبانی تشکیل شده است که با تماسهای پیاپی، اعتماد سرمایهگذار را جذب میکنند. از این رو، لیست شرکتهای پانزی خارجی شامل صرافی بلم، پروژه تری اینوست، ویکینگ ترون یا ویکینگ گروپ، بیت کوین بلک، پای نتورک، یونیک فایننس، دابل وی، جی سی جی آسیا، ایر تریدز، اکو اسمارت، بانک ترون، آریا کوین، ایران کوین ماین، کینگ مانی، گرام فری، دگ کوین، وان کوین، ای تو سی، بیتمین فارم، جنسیس ماینینگ، پلاس توکن، ای تی سی، بست میکسر، بیکسبی کوین، ایردراپهای تراست والت، توکن سی سی ان، توکن ووجک، توکن نوکون، بی ان بی ماتریکس، بریج اوراکل و تتل کوین میشود.
یکی از ویژگیهای شرکتهای پانزی ارز دیجیتال نداشتن مجوزهای قانونی است، چرا که طرحهای پانزی فاقد مجوزهای قانونی هستند. از طرفی گاها برخی از طرحهای پانزی به قدری با مهارت برنامهریزی شدهاند که مجوزدهندهها هم متوجه ماهیت کلاهبرداری آن نمیشوند.
لیست شرکتهای پانزی محدود به موارد ذکر شده نمیباشد و فوقالعاده زیاد هستند. اگر قصد سرمایهگذاری در طرحهای سرمایهگذاری دارید، میتوانید قبل از شروع از طریق سایتهای اسکمیاب، طرح سرمایهگذاری مد نظر خود را سرچ کنید. تا از کلاهبردار بودن یا نبودن آن طرح، مطمئن شوید. یا میتوان این گونه گفت که قبل از سرمایهگذاری در ارزهای دیجیتال، وایت پیپر آن ارز را مطالعه کنید تا با اهداف آن آشنا شوید. شرکتهای پانزی در ایران از جمله موسسه محمد رسول الله و شرکت جی، سرمایه بسیاری از مردم را بالا کشیدند و پول و سرمایه بسیاری از افراد را نابود کردند.
تفاوت کلاهبرداری هرمی با کلاهبرداری به روش پانزی
کلاهبرداری هرمی و کلاهبرداری به روش پانزی دارای شباهتهایی هستند. هر دو کلاهبرداری بر مبنای سرمایه اشخاص سرمایهگذار میباشند. طرحهای کلاهبرداری هرمی در قالب کسب و کار و بازاریابی شبکهای میباشد. شرکتهای هرمی، فعالیت کلاهبرداری خود را پشت فروش محصولات و خدمات، پنهان کردهاند. در کلاهبرداری هرمی، اشخاص پس از جذب شدن به سیستم میبایست اشخاص جدید را عضو کنند و زیرمجموعهسازی کنند. از این رو، در طرحهای کلاهبرداری هرمی، هر عضوی که به عنوان زیرمجموعه وارد سیستم میشود، درصد میگیرد. در این نوع کلاهبرداری شخص میتواند سودهای درصدی خود را بردارد. در حالی که در کلاهبرداری به روش پانزی، خبری از زیرمجموعهگیری و جذب اعضا نیست.
آشنایی با شرکتهای پانزی ترون
شرکتهای پانزی ترون در صنعت ارزهای دیجیتال و بر بستر ترون، فعالیت دارند. علت این که به این طرحها، پانزی ترون گفته میشود، این است که این نوع طرحها بر بستر بلاکچین ترون انجام میشوند. در ابتدا دو قرارداد هوشمند اکو اسمارت و دابل وی بر بستر ترون شروع به اسکم و کلاهبرداری کردند. سپس تعداد قراردادهای پانزی ترون افزایش یافت و سایتهای راکت ترید و ترون هلدینگ به روی کار آمدند. تمام اسمارت کانترکتها (قراردادهای هوشمند) به این سرنوشت دچار شدند. در ایران دو سایت Big Wallet و Shamohsen طرحهای پانتزی ترون را به مردم معرفی کردند و با جذب سرمایهی هنگفت توانستند سرمایههای زیادی را بالا بکشند. این نوع شرکتها قوانین عجیبی دارند، برای مثال هر یک از اعضا میبایست زیرمجموعه جذب کنند تا به سود برسند.
از طرفی، شخص سرمایهگذار حق برداشت سرمایه اولیه خود را ندارد. یکی دیگر از قوانین عجیب و غریب شرکتهای پانزی ترون، برداشت سود به صورت روزانه و در ساعت مشخص است. کمیسیون معرفی اعضا در این نوع طرحها، معادل 10 درصد تا 15 درصد از پرداختی شخص میباشد. عمره پروژههای پانزی ترون، کوتاه است و عمر این طرحها و شرکتها تا زمانی است که زیرمجموعههای جدید سود نکند و متضرر شوند.
پیشتر اشاره کردیم که در شرکتهای پانزی ترون، شخص عضو شده باید زیرمجموعه جذب کند و سرمایه جذب شده به جیب افراد قدیمیتر و بالاسریها میرود. زمانی که جذب زیرمجموعه غیرممکن شود و کسب سود برای زیرمجموعههای جدید، ناموفق گردد، دیگر زمان پایان طرح پانزی فرا رسیده است. این شرکتها مدعی استخراج ترون هستند ولی این یک دروغ است. چرا که ارز ترون بر مبنای Proof of Stake میباشد و قابل استخراج نیست. از طرفی، در طرحهایی که کلاهبرداری نیستند، در بستر بلاکچین، همه چیز مشخص و واضح است و اعضای سرمایهگذار بلاکچین مشخص هستند.
معرفی معروفترین پروژههای پانزی ارز دیجیتال
1- ارز دیجیتال OneCoin: یکی از بزرگترین پروژههای کلاهبرداری به روش پانزی استفاده از ارز دیجیتال وان کوین بود. از سال 2014 تا سال 2017، حدود سه میلیون نفر جذب شرکتهای پانزی ارز دیجیتال وان کوین شدند. در این میان حدود 5 میلیارد دلار سرمایه جذب این پروژه شد. بنیانگذار این کمپانی، یک کلاهبردار بلغاری به نام روژا ایگناتوا بود که به عنوان تبلیغات ارز دیجیتال OneCoin، به اشخاص جدیدالورود پاداش میداد. ایگناتوا با شعار نابودی بیت کوین به روی کار آمد ولی وان کوین فاقد بلاکچین بود. ارز دیجیتال وان کوین توسط بسیاری از کشورها ممنوع شد و سپس با دستگیری روژا ایگناتوا، این پروژه پایان یافت.
2- ارز دیجیتال BitConnect: یکی دیگر از شرکتهای پانزی ارز دیجیتال، ارز دیجیتال BitConnect میباشد. این ارز از سال 2016 تا سال 2018 مورد توجه بسیاری از سرمایهگذاران قرار گرفت. این ارز دیجیتال توسط ساتائو ناکاموتو هدایت میشد. قانون این رمز ارز این بود که سرمایهگذار میبایست توکن BCC را میخریدند. سپس این توکن را روی پلتفرمی بلوکه کنند و با استفاده از ربات تجاری، سود خود را به صورت خودکار کسب کنند. در ماه اول، سود 40 درصدی به هر یک از اعضای جدیدالورود تعلق میگرفت. تبلیغات این نوع کلاهبرداری به روش پانزی به این صورت بود که با سرمایهگذاری 1000 دلاری، طی سه سال، 50 میلیون دلار برداشت کنید.